Niewątpliwie przyszło nam żyć w dość ciężkich czasach. Świat stał się jednym poletkiem i doświadczamy dziś, jak prawie nigdy wcześniej, skutków efektu motyla. Nawet niewielkie zdarzenie na drugim końcu świata może mieć wpływ na lokalną gospodarkę. Nie inaczej jest z cenami prądu. Chociaż w ich przypadku wiele zależy od działań i decyzji podejmowanych przez naszych rządzących. A te, nie ukrywajmy, nie należą do najtrafniejszych i nie biorą pod uwagę zmieniającego się świata. Więc w tej sytuacji jak oszczędzać energię, która z dnia na dzień drożeje?
Dzisiejszy artykuł będzie raczej zwięzły (mam taką nadzieję 😉 ) i konkretny. Bo kto by chciał czytać elaborat, zamiast dostać gotowe rozwiązania? Dlatego poniżej zebrałam różne działania, jakie możesz podjąć, żeby oszczędzać energię elektryczną, a przede wszystkim zaoszczędzić na kosztach.
Jak (praktycznie) zawsze powyżej znajdziesz podcast do dzisiejszego artykułu. Natomiast poniżej zamieszczam film z esencją tematu.
W pierwszych dwóch fragmentach skupiam się na cenach energii elektrycznej i powodach, dla których idą one w górę. Jeśli jednak jesteś niecierpliwy i od razu chcesz przejść do sedna, to skocz od razu do tego punktu: Jak oszczędzać energię elektryczną.
Cena energii elektrycznej
Zanim jednak przejdę do tego, jak oszczędzać energię elektryczną, chcę Ci przedstawić dość niepokojące informacje. Jak wynika z danych przedstawionych przez portal Wysokie Napięcia Polska miała w lipcu tego roku najwyższe ceny energii elektrycznej na giełdzie spośród wszystkich krajów Europy. Szczegóły na poniższej grafice.
Byliśmy niechlubnym liderem w rankingu, a koszty naszej energii były ponad 3,5 razy wyższe niż na Półwyspie Skandynawskim i 1,5 razy wyższe niż u naszych sąsiadów zza Odry. Co prawda na małym wykresie pośrodku grafiki widzisz, że sytuacja w Polsce w 2022 r. nie była wcale taka zła, jak np. w Niemczech. Jednak systematycznie od początku tego roku zaczynamy się cenowo rozjeżdżać z europejską średnią.
Czemu ceny energii elektrycznej rosną?
Z przyczyn oczywistych poruszę tę kwestię z punktu widzenia Polski i polskiego konsumenta. No więc nie ma jednej przyczyny takiego stanu rzeczy. Na ceny energii elektrycznej wpływają m.in. poniższe czynniki:
Przeważający udział węgla jako paliwa
Powyższy wykres ilustruje, jaki był procentowy udział poszczególnych źródeł energii w wybranych krajach Europy w 2022 r. Kolorem czerwonym oznaczono energię pochodzącą z paliw kopalnych (węgiel kamienny, brunatny, gaz), kolor morski to energia atomowa, natomiast zielony symbolizuje odnawialne źródła energii (fotowoltaika, energetyka wiatrowa, geotermia, energetyka wodna). Z założenia energia wytwarzana z OZE należy do najtańszych. Niestety Polska może się poszczycić jedynie 21% energii pochodzącymi z OZE. Z kolei 79% pochodzi z węgla. A węgiel niestety drożeje. Rosną ceny wydobycia, pensje górników, a niedomiar tego surowca trzeba importować z krajów, takich jak Australia czy Kolumbia. Co też wpływa na ostateczną cenę energii. Dodatkowo spalając węgiel lub gaz elektrownie muszą pokryć koszty emisji CO2.
Drożejące prawa do emisji CO2
Każde źródło energii bazujące na spalaniu paliw powoduje powstawanie CO2. W momencie, w którym Europa zwróciła się w kierunku osiągnięcia gospodarki zeroemisyjnej, wprowadzono prawo do emisji CO2. W skrócie chodzi o to, że zakłady emitujące dwutlenek węgla do atmosfery (powyżej określonej na dany rok normy), muszą uzyskać prawo do tej emisji. Robią to kupując na specjalnej giełdzie uprawnienia do emisji. Dokładniej o tym zagadnieniu przeczytasz w artykule Fit for 55 i Europejski Zielony Ład.
Tylko że wraz z odchodzeniem Europy od paliw kopalnych, ceny tych uprawnień z roku na rok drożeją. Czyli zakład energetyczny musi zapłacić „podatek” emisyjny za zanieczyszczanie środowiska. Ale jak to zwykle w takich sytuacjach bywa, wychodzi on z tej sytuacji z tarczą, przerzucając koszty na odbiorców końcowych, czyli nas wszystkich.
Ceny gazu
Od początku 2021 r. ceny gazu systematycznie rosły. Analogicznie rosły koszty energii produkowanej z tego surowca. Zmiana kursu nastąpiła dopiero na przełomie lat 2022 i 2023. Jednak po spadkach cen gazu z początku roku surowiec ten znowu drożeje. Gaz to problematyczne paliwo. Trzeba je przesyłać rurociągami, albo przewozić olbrzymimi statkami. Transport morski podnosi cenę paliwa, natomiast gazociągi bywają … zawodne. Zdarza im się ulegać awarii, potrzebują konserwacji, itp. Ponadto źródła gazu są tak naprawdę w rękach zaledwie kilkunastu liczących się graczy na arenie międzynarodowej.
Odmrożenie cen energii i koniec tarcz
Wraz z wybuchem wojny na Ukrainie ceny paliw kopalnych poszły mocno w górę. Żeby lekko odciążyć przeciętnego Kowalskiego, rząd wprowadził tarcze i obniżenia VAT-u na energię elektryczną (produkowaną w głównej mierze z tych źródeł). W zamyśle miało to ochronić budżety domowe Polaków przed nagłym wzrostem cen prądu. Problem polega jednak na tym, że ochrona taka nie może trwać wiecznie. Nie wiadomo jeszcze, co zrobi w tym zakresie nowy rząd. Jeśli w budżecie nie zarezerwuje pieniędzy na dalsze ulgi, przyjdzie nam się zmierzyć w przyszłym roku z: odmrożeniem cen, wzrostem VAT-u i końcem tarcz. Da to skokowy wzrost cen prądu nawet o 70% w stosunku do cen sprzed ingerencji państwa.
Jak oszczędzać energię elektryczną?
Czas wreszcie przejść do clou dzisiejszego tematu, czyli oszczędności na prądzie. Jakie działania podjąć, żeby ograniczyć ceny prądu? Poniższa lista zawiera różne, różniste propozycje i mam świadomość, że nie wszystkie będziesz mógł wdrożyć w życie. Niektóre z nich są proste w implementacji, inne wymagają czasu albo nakładów finansowych. Sam musisz zdecydować, które z tych opcji zadziałają w Twoim przypadku.
Urządzenia elektryczne
1. Nieużywane urządzenia wyłączaj z kontaktu. Tryb czuwania również zużywa energię. Może nie jest to jakaś ogromna ilość dla jednego urządzenia, ale pomyśl sobie, ile takich sprzętów masz aktualnie w domu. Najlepiej w tym przypadku sprawdzi się listwa z wyłącznikiem. Za jej pomocą od razu odłączysz kilka urządzeń jednocześnie.
2. Wyłączaj urządzenia, jeśli nie potrzebujesz ich przez dłuższy czas, ustaw funkcję automatycznego wyłączania lub zastosuj specjalną listwę odcinającą zasilanie.
3. Kiedy wymieniasz urządzenie na nowe, wybierz takie o wyższej klasie efektywności energetycznej.
4. Nieużywane ładowarki odłączaj od prądu. Laptop nie musi być cały czas podpięty do zasilania, a współczesny telefon naładuje się do pełna w ciągu godziny. Nie ma więc potrzeby podłączać go na całą noc do gniazdka.
5. W urządzeniach, w których to możliwe, wybieraj tryb oszczędzania energii.
6. Stosuj programatory czasowe np. do urządzeń typu bojler. Ciepłą wodę będziesz miał wtedy, kiedy jej potrzebujesz i nie nagrzeje się ona zbyt mocno.
Oświetlenie
1. Nie oświetlaj ogrodu lub podjazdu przez całą noc. Z założenia nikt tam przecież nie przebywa. Dodatkowo przyczyniasz się tym również do zanieczyszczenia światłem. Zamiast tego zamontuj lampy z czujnikiem ruchu. Kiedy ktoś pojawi się w strefie wykrywania ruchu, lampy od razu się zapalą.
2. Jak najwięcej korzystaj ze światła dziennego. Zaplanuj tak pracę i miejsce jej wykonywania, żeby jak najwięcej robić w dziennym świetle.
3. Zamiast stosować oświetlenie górne, postaw na boczne lampki lub kinkiety. Lepiej doświetlą strefę pracy, a mają zdecydowanie mniejszą moc.
4. Nie zasłaniaj okien w dzień. Dzięki temu do wnętrza pomieszczenia trafi więcej światła, przy którym możesz pracować, a pomieszczenie się nagrzeje (oczywiście zakładając, że jest słoneczny dzień).
Ogrzewanie i chłodzenie
1. Zadbaj o prawidłową izolację okien i drzwi i niweluj przeciągi. Przez tego typu nieszczelności ucieka dużo ciepła.
2. Dobierz właściwą temperaturę ogrzewania i chłodzenia. Każdy stopień różnicy pomoże Ci oszczędzić wydatek energetyczny. Ponadto dla zdrowia ogrzewanie nie powinno być zbyt mocne (optymalnie ok 21°C), natomiast klimatyzacja nie powinna pracować na zbyt niskiej temperaturze.
3. W trakcie pracy klimatyzacji pozamykaj wszystkie okna i drzwi.
4. Latem przy wysokiej temperaturze i silnym świetle zasłaniaj okna roletami wewnętrznymi. Przepuszczą one wystarczająco światła, a jednocześnie spowodują że pomieszczenie nie nagrzeje się tak bardzo.
5. Nie blokuj grzejników w trakcie pracy.
6. Sadź drzewa w ogrodzie. Dzięki temu zyskasz cień i zaoszczędzisz na klimatyzacji.
Kuchnia
1. Regularnie czyść lodówkę i piekarnik. Udowodniono już, że zalodzone lub brudne pobierają więcej prądu. Potrzebują dłuższego czasu, aby schłodzić lub nagrzać potrawę.
2. W czajniku gotuj zawsze tyle wody, ile aktualnie potrzebujesz, nie więcej. Każda dodatkowa objętość cieczy powoduje wzrost wydatku energetycznego na jej podgrzanie.
3. Nie rozmrażaj jedzenia w piekarniku lub kuchence mikrofalowej. Jeśli to możliwe, wyjmij jedzenie z zamrażalnika odpowiednio wcześniej, tak aby samo się rozmroziło.
4. Ustaw odpowiednią temperaturę w lodówce. Każdy jeden stopień zimniej powoduje zwiększony pobór prądu.
5. Wykorzystuj ciepło resztkowe, tzn. wyłączaj piekarnik i kuchenkę elektryczną przed końcem gotowania i pozwól, żeby potrawa dogotowała się sama za pomocą ciepła zgromadzonego w piekarniku lub na płycie.
6. Potrawy gotuj pod przykryciem. Wtedy ich przygotowanie zużyje mniej energii.
Sprzątanie
1. Obniż temperaturę prania. Jeśli tylko Twoje ubrania nie są wyjątkowo brudne, wystarczy temperatura 30 – 40°C. Współczesne proszki radzą sobie z usuwaniem zabrudzeń w takich temperaturach. Jeśli jednak pierzesz bieliznę lub pościele i używasz temp. 90°C, pamiętaj o włączeniu trybu ECO.
2. Pralkę i zmywarkę uruchamiaj tylko wtedy, kiedy są pełne. Uruchamianie tych urządzeń dla kilku ubrań albo naczyń z jednego posiłku to marnotrawstwo zarówno energii jak i wody.
3. Nie zapomnij regularnie wymieniać filtrów i worków w odkurzaczu. Stary filtr obniża moc odkurzacza i wymusza większy pobór prądu.
Dom
1. Zamontuj panele fotowoltaiczne. Uniezależnisz się w pewnym stopniu od cen prądu oraz obniżysz rachunki dzięki bilansowaniu mocy pobranej i oddanej. Zakładając oczywiście, że nie pojawią się większe problemy z samą instalacją, jak i z lokalną siecią 😉
2. Pomyśl o zmianie taryfy energii elektrycznej. Oprócz najczęściej stosowanej taryfy G11 (stała cena prądu przez całą dobę) są jeszcze: G12 (taryfa nocna) – prąd tańszy w określonych godzinach dnia i w nocy, G12w (taryfa weekendowa) – niższe ceny w weekendy, dni wolne od pracy oraz w nocy i o określonych godzinach dnia, G13 (oszczędny plus) – dzieli dobę na trzy strefy o zróżnicowanej cenie prądu.
3. Zainwestuj w magazyn energii. Zwiększysz wtedy poziom autokonsumpcji. Dzięki przemyślanemu połączeniu tego rozwiązania ze zmianą taryfy i/lub inwestycją w fotowoltaikę, będziesz mógł ograniczyć ponoszone koszty.
Podsumowanie
Jak widzisz, wiele jest rzeczy wpływających na wysokość cen prądu. Jednak nie pozostajemy w tej walce bezbronni. Jest wiele czynności, które możemy zrobić, sposobów, jakimi możemy zmienić swoje myślenie na niektóre sprawy. Zdaję sobie oczywiście sprawę, że powyższa lista sposobów jak oszczędzać energię elektryczną nie jest kompletna. Co głowa to pomysł. Wiele, być może oczywistych, rzeczy nie przyszło mi do głowy.
I w tym miejscu chcę skorzystać z Twojej pomocy. Jeśli już robisz lub masz pomysł na coś, co pomaga obniżyć rachunki za energię elektryczną, podziel się tym w komentarzu. Jestem przekonana, że pomoże to wielu osobom.