Z pewnością nie raz spotkałeś się ze stwierdzeniami: fotowoltaika, energia wiatru, OZE. Ale czy wiesz, co oznacza offshore albo on-grid? Czym się różni inwerter od falownika? Kim jest prosument? I do czego wykorzystuje się glikol?
Poniżej przedstawiam listę najbardziej podstawowych i kluczowych pojęć, związanych z energetyką, odnawialnymi źródłami energii oraz systemami powiązanymi. Część z nich jest Ci z pewnością znana, ale może nie wszystkie. Oczywiście lista ta nie zawiera wszystkich pojęć jakie dotyczą tego – jakże rozbudowanego – tematu. W przyszłości zostanie ona rozbudowana (powstaną jej kolejne części), a także pojawią się artykuły szerzej omawiające konkretne zagadnienia i wyjaśniające wiele innych terminów. A teraz bez zbędnego przedłużania, lista kluczowych pojęć z zakresu: energetyka, OZE, mobilność, itp.:
Najpierw, tytułem wstępu (dla lepszego zrozumienia pozostałych pojęć):
energia elektryczna (dokładnie energia prądu elektrycznego)
Energia przekazywana odbiornikowi (urządzeniu odbiorczemu) przez prąd elektryczny. Energię jaką pobiera odbiornik obliczamy mnożąc natężenie prądu płynącego do/przez urządzenia, napięcie (dla urządzeń gospodarstwa domowego jest to w Polsce 230V) oraz czasu przez jaki następuje przepływ:
gdzie:
I – prąd elektryczny wyrażony w amperach [A],
U – napięcie elektryczne wyrażone w woltach [V],
T – czas wyrażony w godzinach [h].
Jednostką energii elektrycznej w energetyce jest kWh (kilowatogodzina) czyli 1000 Wh (watogodzin),
moc elektryczna
Energia przekazywana odbiornikowi przez źródło:
Podstawową jednostką mocy elektrycznej jest wat [W],
transmisja energii elektrycznej (inaczej przesył)
Przesył energii elektrycznej ze źródła wytwórczego (zwykle elektrowni) do stacji rozdzielczej odpowiedzialnej dalej za dystrybucję. Transmisja odbywa się liniami wysokich (WN) i najwyższych (NN) napięć,
dystrybucja energii elektrycznej
Finalny etap dostarczania energii elektrycznej do odbiorcy. Faza następująca po wytworzeniu i transmisji energii. Odbywa się liniami średniego (SN) i niskiego (nN) napięcia,
biomasa
Wszelka materia organiczna, którą może wykorzystać w procesie wytwarzania energii elektrycznej, produkcji ciepła oraz produkcji paliwa. Jej źródłem mogą być: odpady przemysłowe/miejskie/rolnicze/leśnicze, uprawy energetyczne, jak np. uprawa wierzby energetycznej oraz produktów biologicznych. Przykładami biomasy są: drewno odpadowe, słoma, osady ściekowe, odpady organiczne, odchody zwierząt, szybko rosnące rośliny. Biomasa zaliczana jest do odnawialnych źródeł energii ponieważ źródła, z których jest wytwarzana, produkowane są w sposób ciągły,
energia geotermalna (geotermia)
Rozumiana jako energia cieplna wnętrza ziemi pod postacią energii cieplnej: ziemi, wody, skał. Do jej pozyskania niezbędne jest wykonanie głębokich wierceń w skorupie ziemskiej w celu dostania się do źródła ciepła,
energia wodna
Jej źródłem jest ruch wody (nurt, spadek, pływ). Produkcja energii elektrycznej z tego źródła wytwarzana jest dzięki specjalnym konstrukcjom takim jak: turbiny wodne, zapory, tamy. Kiedyś służyła do mielenia zboża na mąkę w młynach wodnych,
paliwa kopalne
Nieodnawialne źródła energii pod postacią kopalin (węgiel kamienny, brunatny, ropa naftowa, gaz ziemny, torf). Zasoby tych paliw kurczą się wraz z wydobyciem. Zarówno ich wydobycie jak i wykorzystanie w energetyce i przemyśle jest destrukcyjne dla środowiska naturalnego,
ciepłownictwo
Dziedzina energetyki odpowiedzialna za wytwarzanie, dystrybucję oraz wykorzystanie ciepła. Ciepło może być produkowane zarówno z odnawialnych (np. biomasa) jak i nieodnawialnych (np. węgiel) źródeł energii.
Pojęcia z dziedziny OZE:
OZE (odnawialne źródła energii)
Źródła energii, których wykorzystywanie nie wiąże się z ich długotrwałym niedoborem, a ich zasoby są w stanie odnowić się w krótkim czasie. Do źródeł tych zaliczamy: Słońce (energię jego promieniowania), wiatr, wodę (jej ruch pod postacią nurtu, spadku, pływów), energię geotermalną oraz biomasę,
inwerter (in. falownik)
Urządzenie elektryczne przetwarzające prąd stały (DC) wytwarzany przez niektóre źródła w prąd przemienny (AC) dostarczany do sieci lub zasilający większość komercyjnych urządzeń domowych,
kolektor słoneczny
urządzenie służące do przemiany promieniowania słonecznego na ciepło. Niezbędny jest tutaj nośnik pośredni, który znajduje się wewnątrz kolektora, np. ciecz – glikol, woda lub gaz – powietrze. W zależności od konstrukcji i substancji pośredniczącej w przemianie ciepła, wyróżnić można kilka typów kolektorów,
prosument
Słowo powstało z połączenia wyrazów „producent” i „konsument”. Oznacza osobę, która oprócz korzystania z energii elektrycznej sieciowej (konsument), jest jednocześnie także jej producentem dzięki instalacji na swojej posesji odnawialnych źródeł energii, najczęściej fotowoltaiki,
sprawność
Rozumiana jako sprawność energetyczna urządzenia. Jest to wielkość fizyczna (bezwymiarowa, ale dla lepszego odbioru często mnoży się ją przez 100 i podaje w %), która informuje, w jakim stopniu energia, która dotarła do urządzenia, została przekształcona w inną energię opuszczającą urządzenie. Opisane jest to wzorem:
gdzie:
η – sprawność, wielkość bezwymiarowa lub podana w %,
Ewy – energia na wyjściu z układu/urządzenia,
Ewe – energia na wejściu do układu/urządzenia,
licznik dwukierunkowy
Oprócz funkcji normalnego pomiaru zużytej energii elektrycznej, służy również do pomiaru wytworzonej przez instalację energii. Urządzenie niezbędne do prawidłowego funkcjonowania systemu. Licznik instalowany jest przez zakład energetyczny po zgłoszeniu instalacji wytwórczej, zwykle w skrzynce rozdzielczej na granicy posesji,
magazyn energii
Urządzenie służące do przechowywania nadmiaru energii elektrycznej, najczęściej wytworzonej przez elektrownie słoneczne lub wiatrowe. Jeśli magazyn jest pusty, a produkcja z własnego źródła nie jest możliwa (np. w nocy lub przy braku wiatru), zostaje naładowany z sieci energetycznej. W przypadku awarii sieci energetycznej, urządzenie produkujące energię zostaje odłączone, ale możliwy jest jej pobór na własne potrzeby z tego magazynu,
wodór
Najczęściej występujący we Wszechświecie pierwiastek chemiczny. W dzisiejszych czasach wykorzystywany do produkcji energii elektrycznej za pomocą ogniw paliwowych. Wcześniej służył także jako nośnik energii w procesie spalania. W zależności od sposobu wytwarzania wodoru, dzielimy go na kilka kategorii opisanych kolorami, np. zielony wodór wytwarzany jest ze źródeł odnawialnych, czarny – z węgla,
ogniwo paliwowe
Urządzenie generujące energię elektryczną w procesie utleniania paliwa (najczęściej wodoru). W przeciwieństwie do ogniw galwanicznych (baterie), ogniwo paliwowe nie musi być wcześniej ładowane, a produkcja energii elektrycznej następuje w momencie dostarczenia wodoru. Produktem ubocznym procesu jest para wodna, dzięki czemu rozwiązanie to jest przyjazne dla środowiska,
samochód elektryczny
Pojazd napędzany jedynie energią elektryczną zgromadzoną w specjalnych bateriach. To właśnie akumulatory stanowią najsłabsze ogniwo całej konstrukcji, ze względu na stosunkowo niewielką pojemność (wystarczającą obecnie na maksymalnie ok 400 km podróży) oraz zbyt długi czas ładowania (uzależniony również od mocy ładowarki),
samochód hybrydowy
Pojazd wyposażony zarówno w silnik spalinowy, jak i elektryczny (lub kilka elektrycznych). Silnik elektryczny ma na celu ograniczenie zużycia paliwa oraz dodanie układowi mocy,
pompa ciepła
Urządzenie najczęściej grzewcze, które wymusza przepływ ciepła ze środowiska o niższej temperaturze (np. powietrze, woda, grunt), do środowiska o wyższej temperaturze (dla trybu ogrzewania). Ponieważ jest to proces przebiegający niezgodnie z naturalnym przepływem ciepła, niezbędne jest dostarczenie do układu zewnętrznej energii mechanicznej lub cieplnej.
Podsumowanie
Jak widzisz, kilka tych pojęć jest. Niektóre łatwiejsze do zrozumienia i zapamiętania, inne mniej. W każdym momencie możesz tu wrócić i powtórzyć sobie podstawowe informacje. Pisząc kolejne materiały, będę starała się na bieżąco tłumaczyć wiele pojęć, a także z pewnością dam odnośnik do tej strony.
Wierzę, że od teraz nie będziesz się już czuł nieswojo czytając o takich dziwach, jak alternator, off-grid czy onshore.