„Sztuczna inteligencja zabierze Ci pracę!” „Zmierzch zawodów, jakie znamy.” Takie złowieszcze nagłówki pojawiały i pojawiają się w mediach, w odpowiedzi na coraz bardziej zaawansowane prace nad sztuczną inteligencją. Jakie profesje są zagrożone, a przed jakimi stoi perspektywa rozwoju? Oraz kluczowe: jakie zawody są przyszłościowe i w jakie kompetencje inwestować już teraz, żeby za kilka lat nie bać się o utratę pracy? Jaka też będzie praca przyszłości. O tym w dzisiejszym artykule.
Być może dziwi Cię, dlaczego poruszam temat pracy oraz kompetencji na moim blogu, który skupia się na odmiennych zagadnieniach. Pewnie nie zabrałabym się za omawianie tematu kompetencji i zawodów przyszłości, gdyby – no właśnie – nie były one związane z OZE, ekologią i energetyką. Ale o tym za chwilę.
Inspiracją do napisania tego artykułu stał się tekst Marcina Iwucia z bloga Finanse bardzo osobiste pt. Wysokopłatne umiejętności przyszłości. Na co postawić. Marcin analizuje tam szereg raportów dotyczących prac przyszłości oraz tego, kto może czuć się bezpiecznie na rynku pracy, a kto już teraz powinien zadbać o zdobycie nowych kompetencji. Dlatego też nie będę skupiać się na dokładnym omawianiu ww. raportów, a chętnych odsyłam do zapoznania się z materiałem źródłowym.
Trochę o trendach
W raportach badacze nakreślili kilka globalnych trendów, z jakimi będziemy się mierzyć w przyszłości. O jakiej przyszłości mowa? Trudno dokładnie powiedzieć. Z pewnością zmiany nie zajdą w ciągu nocy i nagle nie obudzimy się w odmiennej rzeczywistości, niczym Neo po połknięciu czerwonej tabletki. Możemy się ich spodziewać za 5, 10 lub 20 lat. Są jednak pewne jak podatki.
W takim razie, jakie są te globalne trendy? Można wymienić ich kilka, m.in. zmiany demograficzne i kolejną rewolucję przemysłową. Jednak z mojego punktu widzenia, jako autora bloga o takiej, a nie innej tematyce, najistotniejszym trendem jest zielona transformacja i związane z nią pojęcia. Tak to ujął Marcin Iwuć:
W Polsce to hasło niepopularne – ale największe biznesy i gospodarki na świecie pompują miliardy dolarów w technologie odnawialnej energii i w efektywność energetyczną.
Czas wytłumaczyć sobie, czym są te pojęcia.
Zielona transformacja
Zielona transformacja to szereg działań mających na celu zmniejszenie presji człowieka na naturę. Pierwszą fazą jest uświadomienie ludziom destrukcyjnego wpływu gospodarki rabunkowej, przemysłowej hodowli, niszczeniu siedlisk i obszarów cennych przyrodniczo oraz rozbuchanego konsumpcjonizmu na losy całej planety. I choć działania podejmowane są na całym świecie, to na nas – Europejczyków – największy wpływ będą miały dyrektywy i działania unijne, głównie programów Zielony Ład i Fit for 55. Szerzej o nich przeczytasz w tym artykule. W związku z dynamiczną sytuacją wywołaną przez protesty rolników w całej Europie, zakresy i cele tych programów mogą (i z pewnością tak będzie) ulec pewnym modyfikacjom.
Głównymi założeniami zielonych zmian są:
- osiągnięcie neutralności klimatycznej,
- eliminacja gazów cieplarnianych,
- stworzenie gospodarki niskoemisyjnej,
- odbudowa lokalnych ekosystemów, takich jak tereny podmokłe, lasy, łąki,
- wzrost udziału rolnictwa ekologicznego.
To tylko część z szerokiej gamy założeń. Na stronie Komisji Europejskiej znajdziesz więcej szczegółów. Już teraz można bez trudu powiedzieć, że żeby osiągnąć powyższe cele, niezbędni będą specjaliści o kompetencjach pozwalających na podjęcie działań.
Efektywność energetyczna
Efektywnością energetyczną nazywamy stosunek uzyskanych rezultatów do włożonej w działanie energii. Pojęcie odnosimy zarówno do usług, jaki i produktów. Najczęściej z tym pojęciem stykamy się w przypadku sprzętów RTV i AGD. Jednak możemy je równie łatwo odnieść do budownictwa, termoizolacji budynków, transportu. Co nam daje pogoń za wzrostem efektywności energetycznej? Mniejsze zużycie surowców i energii przekłada się na niższy koszt wydatków dla konsumenta. Przykładowo termomodernizacja domu ograniczy wykorzystanie paliwa do ogrzewania.
Technologie odnawialnej energii
Pod tym hasłem znajdą się wszelkie technologie, które pozwolą nam korzystać z energii odnawialnej: słońca, wiatru, wody, geotermii, itd. Panele fotowoltaiczne czy turbiny wiatrowe już teraz otaczają nas na każdym kroku. Jednak dzięki postępowi technologicznemu ich sprawności mogą być wyższe niż obecnie, a komponenty składowe poddawać się recyklingowi bardziej niż dziś. Perowskity, elastyczne ogniwa fotowoltaiczne, mikroinstalacje wiatrowe, biogaz produkowany z większej liczby odpadów organicznych, zielony wodór to część z zagadnień rozwojowych OZE w przyszłości.
Praca przyszłości
W przyszłości – nie tak znowu odległej – wiele zawodów jakie znamy i które wydają nam się oczywiste, zniknie lub ulegnie transformacji. Skoro już teraz sztuczna inteligencja potrafi np. pisać teksty, „malować obrazy” i dokonywać skomplikowanych obliczeń i symulacji, to co może czekać ludzi wykonujących związane z tym zawody?
Z kolei dalszy rozwój technologiczny wymusi niejako powstanie zupełnie nowych zawodów odpowiadających zmieniającym się czasom i potrzebom. Marcin Iwuć w swoim artykule ujął to w następujący sposób:
I wreszcie „zielona transformacja” oznacza popyt na specjalistów z zakresu zrównoważonej gospodarki – od efektywności energetycznej aż po zaawansowane ekologiczne rolnictwo.
Czas więc zastanowić się, jakie to zawody powiązane są z omawianymi wyżej hasłami mogą wkrótce powstać.
Audytor energetyczny
Zdaniem Alex’a Bostona z programu Renewable Cities zamiast budować nowe domy, lepiej zmodernizować te, które już stoją. Tak będzie zdecydowanie bardziej ekologicznie dla planety. Zmniejszymy zapotrzebowanie na surowce budowlane i ograniczymy przestrzeń, która byłaby potrzebna pod nowe budynki. Tylko że te istniejące domy muszą zostać przystosowane do współczesnych wymagań odnośnie do zapotrzebowania na energię. Określeniem niezbędnych prac modernizacyjnych zajmie się właśnie audytor energetyczny.
Inżynier ds. alternatywnych źródeł energii
Słysząc „OZE” zwykle myślimy: energia słońca i wiatru. Ale źródeł pozyskiwania energii jest więcej, np. śmieci. Clean Energy Canada w raporcie z 2019 roku sugeruje, że przyszłość przyniesie nam wzrost wykorzystania odpadów w produkcji energii. Stąd niezbędne będą osoby, które pokierują procesami wytwarzania energii z tych źródeł, w oparciu o możliwości lokalnych gospodarek.
Audytor emisji i księgowy ds. środowiska
Ci pracownicy będą odpowiedzialni za: identyfikację emisji zanieczyszczeń przez daną firmę, wyliczanie kosztów emisji, tworzenie planów naprawczych, itp.
Technolog ds. recyklingu źródeł OZE
OZE w sposób przyjazny dla środowiska dostarczają nam energii elektrycznej. Ale po przepracowaniu swoich dni, trafiwszy na wysypisko, stają się obciążeniem dla świata. Stąd konieczna jest ich prawidłowa utylizacja. Żeby dodatkowo odciążyć środowisko, część komponentów np. turbin wiatrowych i paneli fotowoltaicznych może zostać ponownie wykorzystana.
Mechanik pojazdów o napędach alternatywnych
Przyszłość samochodów spalinowych może nie być tak różowa. Niezależnie od obecnych wad aut z napędem elektrycznym lub wodorowym, ich udział w rynku będzie systematycznie rósł. Clean Energy Canada uważa, że transport ekologiczny będzie stanowił jeden z większych sektorów gospodarki nastawionej na ekologię. Mechanicy i technicy specjalizujący się w nowych napędach, będą mieli więcej pracy.
„Odnowiciel” dzikiej przyrody
Ograniczenie wpływu człowieka na ekosystem to nie jedyny kierunek, na którym powinniśmy się skupić w przyszłości. Wg British Columbia Institute of Technology równie ważne jest odtwarzanie naturalnych środowisk. Będzie to polegało m.in. na introdukcji rodzimych gatunków flory i fauny na jej naturalne siedliska.
Rolnik agroekologiczny
Czym jest agroekologia? To inaczej rolnictwo ekologiczne, nauka zajmująca się relacjami pomiędzy zwierzętami, roślinami, środowiskiem oraz ludźmi. Pomaga ona m.in. w takim doborze gatunków roślin uprawnych do środowiska, aby możliwie ograniczyć stosowanie chemii. Istotne jest tu również wykorzystanie zwierząt pożytecznych.
Pracownik ds. gospodarki o obiegu zamkniętym
Surowce nieodnawialne mają to do siebie, że ich zasoby w którymś momencie ulegną wyczerpaniu. Dodatkowo wzrastają koszty wydobycia. Inne surowce produkcyjne trafiając na wysypisko degradują środowisko. Stąd tak ważnym będzie bazowanie na tym, co już powstało i co można ponownie wykorzystać.
Inne zawody
Mam świadomość, że powyższa lista wcale nie jest kompletna ani zamknięta. Potrzeby społeczne i gospodarcze w zakresie niskoemisyjnych źródeł energii, łańcuchów dostaw, gospodarowania odpadami i zrównoważonego rozwoju, stworzą podaż na pracowników dysponujących niezbędnymi kompetencjami.
Wnioski
Mówienie o przyszłości obarczone jest dużą dozą niepewności. Nikt w końcu nie posiada szklanej kuli albo wehikułu czasu. Ale gdyby ktoś jednak był w posiadaniu takich urządzeń, to niech koniecznie da znać 😉 Panta rhei, przyszłość jest tajemnicą. Dlatego mimo wykorzystania w tym artykule raportów i analiz specjalistów, wiem, że to co nas czeka może wyglądać inaczej. Oby tylko nie tak, jak w Matrixie, Mad Maxie czy serii filmów o Terminatorze.
Twoje przemyślenia
Czy uważasz, że to co zawarłam w dzisiejszym artykule, ziści się za kilka lub kilkanaście lat? Jak myślisz, jakie zawody i umiejętności będą kluczowe na rynku pracy przyszłości? A może posiadasz już któreś z wymienionych kompetencji lub doświadczeń. Pisz śmiało w komentarzu.